Deze bijdrage maakt deel uit van de artikelenreeks leiderschap & politie dat raadpleegbaar is in BlueConnect | Module Basis. Meer info over BlueConnect | Module Basis?
Wist je dat … Leidinggevenden in onze politiecontext meestal dezelfde terugkerende kenmerken hebben en van daaruit ook bouwen aan een sterk leidinggevende team? We bespreken ze graag, zodat je kan bouwen – bewust, stapsgewijs en heel doelgericht – aan zo’n sterk en professioneel leidinggevend team. Een goedwerkend management- en leiderschapsteam binnen een politiecontext heeft immers een samenspel van diverse kenmerken die hen in staat stellen om effectief leiding te geven, strategische beslissingen te nemen en het team / de teams te inspireren en te motiveren. In deze bijdrage bespreken we typische kenmerken van zo’n team en van de teamleden.
1/ Visie en strategisch denken
Een sterk leiderschapsteam heeft een duidelijke visie voor de toekomst van de politieorganisatie en de gemeenschap die zij dienen. Ze zijn in staat om strategische plannen te ontwikkelen die lange termijn doelen ondersteunen en de organisatie naar succes leiden. Dit vereist een diepgaand begrip van de huidige en toekomstige uitdagingen en kansen. ‘Tools’ die hierbij gebruikt kunnen worden zijn o.a. het SWOT-framework.
2/ Besluitvaardigheid en probleemoplossend vermogen
In een dynamische en vaak onvoorspelbare politieomgeving is het essentieel dat leiders snel en effectief beslissingen kunnen nemen. Ze moeten beschikken over analytische vaardigheden om complexe problemen te begrijpen en innovatieve oplossingen te vinden. Besluitvaardigheid betekent ook dat ze verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van hun beslissingen.
3/ Communicatievaardigheden
Effectieve communicatie is cruciaal voor leiderschap. Een managementteam moet in staat zijn om duidelijke en inspirerende boodschappen over te brengen aan hun personeel (zowel de operationelen als de administratieve functies en rollen), het beleid en andere partners of ‘organen’ waarmee men werkt en natuurlijk aan de ‘gemeenschap’. Dit omvat zowel mondelinge als schriftelijke communicatie, evenals de vaardigheid om actief te luisteren en gepaste feedback te geven.
4/ Integriteit en ethisch-dienend leiderschap
Integriteit vormt de basis van vertrouwen binnen de politieorganisatie en de gemeenschap. Leiders moeten het goede voorbeeld geven door ethisch en eerlijk te handelen in alle aspecten van hun werk. Dit betekent transparantie, verantwoording afleggen en het handhaven van de hoogste normen van professioneel gedrag.
5/ Leiderschap en motivatie
Leiders moeten in staat zijn om hun team te inspireren en te motiveren. Dit betekent dat ze een positieve en ondersteunende werkcultuur bevorderen, doelen en verwachtingen duidelijk communiceren, en erkenning en appreciatie geven voor goede prestaties. Effectief leiderschap gaat ook over het coachen en ontwikkelen van huidige en toekomstige leiders binnen de organisatie. Tevens is het natuurlijk ook heel belangrijk als moderne leidinggevende om in te zetten op duurzaamheid, o.a. vanuit het actief werken aan het mentaal welzijn van alle medewerkers.
6/ Flexibiliteit en aanpassingsvermogen
De politieomgeving kan snel veranderen en leiders moeten in staat zijn om flexibel en adaptief te zijn. Dit betekent dat ze bereid zijn om strategieën aan te passen en nieuwe benaderingen te proberen als de situatie daarom vraagt. Aanpassingsvermogen helpt het team om effectief te reageren op onverwachte uitdagingen en kansen.
7/ Teamwerk en samenwerking
Een sterk leiderschapsteam werkt naadloos samen (niet evident !) en bevordert een cultuur van samenwerking binnen de hele organisatie. De leiders / managers in een politiecontext begrijpen dat succes 100% afhankelijk is van het vermogen om verschillende perspectieven en vaardigheden te integreren. Dit vereist open communicatie, respect voor elkaars bijdragen en een gezamenlijke inspanning om doelen te bereiken. Actief, concreet en doelgericht inzetten op diversiteit en inclusie is in deze context dan ook essentieel !
8/ Mentale weerbaarheid
Leiders in de politiecontext worden vaak geconfronteerd met veel stress en emotioneel belastende situaties. Mentale weerbaarheid stelt hen in staat om kalm en effectief te blijven onder druk, stress te beheersen en veerkrachtig te zijn bij tegenslagen. Dit helpt hen om hun team te leiden door moeilijke tijden en om de gezondheid en het welzijn van het team te ondersteunen.
9/ Opleiding en ontwikkeling
Een professioneel leiderschapsteam hecht waarde aan voortdurende opleiding en ontwikkeling. Ze blijven zichzelf bijscholen en stimuleren hun team om hetzelfde te doen. Dit omvat het bijhouden van de nieuwste ontwikkelingen in wetshandhaving, managementtechnieken (o.a. over het managen van veranderingen) en leiderschapsvaardigheden, evenals het bevorderen van een cultuur van leren & groeien en ontwikkelen binnen de organisatie.
10/ Empathie en interpersoonlijke vaardigheden
Dit kenmerk linkt aan het kenmerk van de ‘communicatievaardigheden’. Leiders met empathie kunnen zich verplaatsen in de ervaringen en gevoelens van hun teamleden en de gemeenschap. Dit helpt hen om sterke, vertrouwensvolle relaties op te bouwen, conflicten effectief te beheren en een ondersteunende werkomgeving te creëren. Goede interpersoonlijke vaardigheden zijn essentieel voor het bevorderen van een positieve teamdynamiek en voor het oplossen van interne en externe problemen. Het gaat hier niet alleen om de communicatie- en interpersoonlijke contacten met alle anderen in de organisatie, maar ook met het politiek bestuur, het beleid en andere ‘organen’ die rond de eigen politie-organisatie zitten en er een stevige impact op hebben (zie verder).
11/ Innovatie en creativiteit
Innovatieve leiders moedigen hun team aan om nieuwe ideeën en benaderingen te verkennen. Ze zijn bereid om ‘haalbare’ risico’s te nemen en te experimenteren met nieuwe strategieën die de effectiviteit en efficiëntie van de politieorganisatie kunnen verbeteren. Creatief denken helpt bij het vinden van oplossingen voor complexe problemen en het aanpassen aan veranderende omstandigheden.
12/ Verantwoordelijkheid en verantwoording
Leiders moeten bereid zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties en beslissingen, en zich te verantwoorden aan hun team(s), hun eigen leidinggevenden en de gemeenschap. Dit bevordert een cultuur van transparantie en vertrouwen. Verantwoordelijkheid betekent ook dat leiders bereid zijn om te leren van fouten en continu te streven naar verbetering. Leren uit fouten of minder goede situaties is de basisspringplank naar groei, verbetering, optimalisaties toe.
13/ Kennis van wetgeving en beleidsvoering
Een goed leiderschapsteam heeft een diepgaande kennis van de wetgeving, beleidsregels en protocollen die de politieorganisatie en haar operaties sturen. Dit helpt hen om juridische en ethische risico’s te beheren en ervoor te zorgen dat alle acties in overeenstemming zijn met de wet en de richtlijnen van de organisatie.
14/ Resultaatgerichtheid
Een professioneel leiderschapsteam richt zich op het behalen van meetbare resultaten die de missie en doelen van de politieorganisatie ondersteunen. Dit betekent het stellen van duidelijke doelen, het ontwikkelen van strategieën om deze te bereiken en het regelmatig evalueren van de voortgang. Resultaatgerichtheid zorgt ervoor dat de organisatie effectief en efficiënt werkt. Over die resultaten communiceert een sterk politieteam ook, vanuit zowel de sterktes en ‘wat we bereikt hebben’ en ook de fouten, de tegenslagen, de ‘dit dienen we anders te doen in de toekomst’-houding.
15/ Netwerken en gemeenschapsbetrokkenheid
Leiders moeten in staat zijn om sterke relaties op te bouwen met externe partners, zoals het beleid, andere hulpdiensten, heel diverse overheidsinstanties en gemeenschapsorganisaties. Dit helpt bij het bevorderen van samenwerking en het opbouwen van vertrouwen in de gemeenschap.
Deze kenmerken zorgen ervoor dat een management- en leiderschapsteam binnen een politieorganisatie niet alleen effectief en efficiënt is in het beheren van de operaties, maar ook in staat is om een positieve, ondersteunende en samenwerkende cultuur te bevorderen. Dit leidt tot een hogere mate van professionaliteit, betere prestaties en een sterkere relatie met de gemeenschap die zij dienen. Met deze kenmerken in ons hoofd kan je kijken naar jezelf, naar je eigen team(s) en naar je eigen organisatie zodat je een sterk, concreet ontwikkelings- en actieplan kan opzetten i.f.v. de versterking van zowel de organisatie, de teams als de dienstverlening. Want als alle individuele sterktes in een dynamisch teamgeheel zitten, dan is de kans zeer groot dat je werkt aan 1 + 1 = 3 (of zelfs 4).
Veel succes !
