De bestaande checklist die agenten gebruiken om te bepalen welke bestuurder mogelijk drugs heeft gebruikt, wordt uitgebreid. De nieuwe checklist treedt vanaf 1 oktober in werking.
Waarom een nieuwe checklist?
Om het opsporen van bestuurders die onder invloed zijn van drugs te vergemakkelijken, wordt de gestandaardiseerde checklist en de wijze waarop deze moet worden geïnterpreteerd aangepast. Bevoegde personen zullen hierdoor sneller kunnen overgaan tot het opleggen van een speekseltest wanneer eenvoudige en herkenbare tekenen worden vastgesteld. Dit maakt het mogelijk om meer mensen op te sporen die onder invloed zijn van een van de bij wet verboden stoffen.
Welke wijzigingen worden doorgevoerd in de nieuwe checklist?
1. Hoedanigheid van de gecontroleerde persoon
Bovenaan de checklist moet steeds worden aangeduid wat de hoedanigheid van de gecontroleerde persoon is. In het derde vakje staat dat de speekseltest voortaan ook kan afgenomen worden van 'eenieder die op het punt staat een rijdier te besturen op een openbare plaats'. De reden voor deze wijziging is dat artikel 61bis, § 1, 3°, van de wet betreffende de politie over het wegverkeer, in deze situatie voorziet. Door deze aanpassing wordt de gestandaardiseerde checklist in overeenstemming gebracht met de wet.
2. Deel A
In tegenstelling tot de huidige checklist bestaat de nieuwe checklist uit twee delen, zijnde deel A en deel B. De reden voor deze wijziging is dat de tekenen in deel B een sterker vermoeden van drugsgebruik aangeven.
In het nieuwe deel A zijn de tekenen van de huidige gestandaardiseerde checklist overgenomen, met uitzondering van de volgende tekenen (die momenteel onder de rubriek "ANDERE" staan):
- Deelt het recent druggebruik gedurende de laatste 12 uur spontaan mee;
- Geur van het product (cannabis, chemisch);
- Bezit van drugs of gebruikersmateriaal.
De drie bovenstaande tekenen zijn voortaan opgenomen in deel B van de nieuwe checklist. Bovendien wordt aan het nieuwe deel A een nieuwe sectie "ARTIKEL 35 WEGVERKEERSWET" toegevoegd, met als aanvullende titel "Andere tekenen van dronkenschap of een soortgelijke staat met name ten gevolge van het gebruik van drugs of van geneesmiddelen (nader te omschrijven):".
In dit gedeelte kan melding gemaakt worden van andere tekenen van dronkenschap of een soortgelijke staat die met name het gevolg is van het gebruik van drugs of geneesmiddelen. Hierdoor kunnen deze tekenen nader worden omschreven. Op basis van deze beschrijving kan het openbaar ministerie desgevallend oordelen of het nuttig is om een sanctie te vorderen op grond van artikel 35 van de wet betreffende de politie over het wegverkeer en kan de rechter zijn beslissing om een sanctie op te leggen baseren op hetzelfde artikel.
3. Deel B
Het nieuwe deel B bevat een lijst met tekenen die relatief gemakkelijk te herkennen zijn en waarbij recent drugsgebruik sterk wordt vermoed. Het nieuwe deel B omvat de volgende vijf tekenen:
A. De bestuurder deelt het recent druggebruik gedurende de laatste 12 uur spontaan mee
Als algemene regel geldt dat als de betrokken persoon spontaan verklaart dat hij de afgelopen 12 uur een van de strafbare stoffen heeft gebruikt, de speekseltest waarschijnlijk zal wijzen op het gebruik van een van deze stoffen. Als de betrokken persoon recent drugsgebruik toegeeft zal er een speekseltest worden afgenomen, aangezien het toegeven van recent drugsgebruik op zich niet strafbaar is volgens de wet betreffende de politie over het wegverkeer.
B. De aanwezigheid van geur van het product (cannabis, chemisch)
Als de geur van het product wordt waargenomen zal de speekseltest meestal aantonen dat het gaat om recent gebruik van een van de strafbare stoffen. Omdat geurdetectie op zich niet strafbaar is krachtens de wet betreffende de politie over het wegverkeer, moet er worden overgegaan tot de afname van een speekseltest.
C. De bestuurder is in het bezit van drugs of gebruikersmateriaal
Als de gecontroleerde persoon in het bezit is van drugs of gebruikersmateriaal, is de kans groot dat hij of zij daadwerkelijk drugs heeft gebruikt. In feite is het bezit van drugs of gebruikersmateriaal vaak het kenmerk van een gewoontegebruiker. Als er drugs of gebruikersmateriaal worden gevonden, wordt een speekseltest afgenomen, aangezien het bezit van drugs of gebruikersmateriaal op zich niet strafbaar is volgens de wet betreffende de politie over het wegverkeer.
D. De screening met een drugsdetectietoestel duidt op de aanwezigheid van één van de stoffen bepaald in artikel 37bis, § 1, 1°, van de wet betreffende de politie over het wegverkeer
Het bezit van drugs in moleculaire vorm kan worden opgespoord met een drugsdetectietoestel. Als er dus drugs in moleculaire vorm worden gevonden op de handen van de gecontroleerde persoon of op onderdelen van zijn of haar voertuig, is de kans groot dat hij of zij onlangs effectief drugs heeft gebruikt. Na een positieve screening met behulp van een drugsdetectietoestel, moet een speekseltest worden afgenomen, omdat deze positieve screening op zich niet strafbaar gesteld is volgens de wet betreffende de politie over het wegverkeer. Het gebruik van een drugsdetectietoestel is louter als mogelijkheid opgenomen in de checklist. Er is dus geen verplichting om een dergelijk apparaat te gebruiken. Bijgevolg is geen enkele politiedienst verplicht om dit type toestel aan te schaffen.
E. Weigering van de persoon om mee te werken aan de gestandaardiseerde checklist (bijv. weigering om de zonnebril af te zetten of weigering van de test met een drugsdetectietoestel)
4. Verplichte speekseltest
De nieuwe checklist voorziet dat een speekseltest moet worden uitgevoerd wanneer ten minste drie tekenen verdeeld over ten minste twee verschillende rubrieken in deel A zijn aangekruist of ten minste één teken in deel B is aangekruist. Het verschil in behandeling tussen deel A en deel B wordt verklaard door het feit dat de tekenen in deel B leiden tot een sterker vermoeden van drugsgebruik.
De nieuwe checklist treedt in werking op 1 oktober 2024.
