Heeft u zich ook al eens afgevraagd waar die medailles op de linkerborst vandaan komen en wat ze betekenen? Heeft u zich dan ook de vraag gesteld of u daar zelf ook recht op heeft?
Op 24 september 2024 organiseerde de Vereniging van de Kroonorde en de Orde van Leopold II (VEKOL II[1]) een studiedag over eretekens, in samenwerking met de Circle of Police Leadership. In de aula Brice De Ruyver van het RAC werden de deelnemers ondergedompeld in de wereld van de Nationale Orden.
De Nederlandstalige uiteenzettingen stonden geprogrammeerd in de voormiddag en de Franstalige presentaties volgden in de namiddag.
Na de hartelijke ontvangst verwelkomden de nationale voorzitters van beide verenigingen de tientallen deelnemers. In hun discours benadrukten zij het belang van deze studiedag op het vlak van beroepsfierheid en beloning.
De drie Nationale Orden
In de eerste drie presentaties kwamen de drie Nationale Orden aan bod. Zij maken deel uit van de Orden van Verdienste, die door de staat ten gunste van iedere burger werden ingesteld. Er zijn drie Nationale Orden.
1. De Leopoldsorde
Deze werd ingesteld bij wet van 11 juli 1832, aangevuld bij de wet van 28 december 1838 en de koninklijke besluiten van 3 augustus 1832 en 16 mei 1839. Het is de oudste en belangrijkste ridderorde van België en wordt doorgaans uitgereikt aan personen met een bepaalde status die een lange carrière achter de rug hebben of voor een bijzondere verdienste.
2. De Kroonorde
Deze werd ingesteld bij de decreten van 15 oktober 1897 en 25 juni 1898. Ze wordt verleend voor artistieke, literaire of wetenschappelijke verdiensten of aan personen die handels- en industriële belangen van het land hebben behartigd of voor aan het land bewezen diensten.
3. De Orde van Leopold II
Deze orde werd ingesteld bij het decreet van 24 augustus 1900 en maakt sinds 1908 deel uit van het Belgisch stelsel van orden en onderscheidingen. Ze wordt verleend voor verdiensten ten aanzien van de Koning of het Koninklijk Huis, dan wel als beloning voor een bepaald aantal jaren dienst.
4. Onderverdeling in graden en titels
De orden zijn onderverdeeld in de graden Ridder, Officier, Commandeur en Grootofficier en in de titels Grootkruis in de Orde van Leopold II en in de Kroonorde, evenals het Grootlint in de Leopoldsorde. Verder zijn er ook de Palmen en de Medailles.
Tussen de orden bestaat een gecombineerde hiërarchie waarbinnen bevorderingen worden toegekend.
5. De geïntegreerde politiedienst gestructureerd op twee niveaus
De Kanselarij eervolle onderscheidingen van de GPI behandelt de dossiers van de leden GPI. Volgende voorwaarden zijn van toepassing voor het bekomen van een ereteken:
- Statutair zijn
- Minimum 40 jaar oud
- Minimum 10 jaar dienstanciënniteit
- Minimum 2 jaar dezelfde functie (weddenschaal)
- Tussentijd van 10 jaar
- Niet opteren voor regeling van Defensie
- Geen onvoldoende evaluatie
- Invloed tucht en gerechtelijke procedures
Afhankelijk van de kledij (burger, vareuse, gala …) worden de eretekens in hun specifieke vorm gedragen. Op de burgerkledij dragen we ons ereteken in de vorm van de rozet. Op galakledij zijn het de smalle versies van de eretekens en op onze ‘vareuse’ zijn dit de belangrijkste aandachtspunten:
- Er zijn gouden epauletten voor de gemachtigden;
- Decoraties van 'Commandeur' worden om de nek gedragen;
- Decoraties worden uitsluitend links op de borst gedragen, onder het officiële rangsinsigne (eretekens toegekend bij koninklijk besluit of ministerieel besluit).
© Gebaseerd op afbeeldingen van de dienst protocol.
Naast de eretekens van de drie Nationale Orden hebben leden van de GPI eveneens recht op burgerlijke eretekens voor dienstanciënniteit van 25 jaar en 35 jaar.
Meer info is terug te vinden in de omzendbrief GPI 67bis betreffende de eervolle onderscheidingen voor de leden van de geïntegreerde politie (20 maart 2023).
Koninklijk Instituut der Eliten van de Arbeid
Na de drie Nationale Orden was het Koninklijk Instituut der Eliten van de Arbeid (https://iret-kiea.be) aan de beurt. Het KIEA streeft naar het erkennen en waarderen van alle medewerkers zonder onderscheid, met het oog op een positieve impact op motivatie, functioneren, zelfwaarde, beroepsfierheid, welzijn en interpersoonlijke relaties.
De promoties in de sectoren vinden in principe om de vijf jaren plaats. Er zijn verschillende fasen in een promotie. Het Nationaal Organiserend Comité is samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkgevers en de vakorganisaties. Het organiseert de promotie.
Iedereen die voldoet aan de voorwaarden komt in aanmerking en kan, na de toetsing tijdens de selectieprocedure, worden voorgedragen door het comité tot het verkrijgen van de gevraagde of door het comité voorgestelde titel. Het KIEA wenst iedereen blijvend te motiveren gedurende de hele loopbaan.
De toekenning is geen automatisch gebeuren: de kandidaat dient zelf te kandideren of voorgedragen te worden.
"Cadet, Laureaat, Eredeken van de Arbeid zijn meer dan een ereteken of een 'medaille'!"
Carnegie Hero Fund
De voorlaatste presentatie betrof een uiteenzetting over het Carnegie Hero Fund dat burgerlijke eretekens voor een daad van moed en zelfopoffering toekent. Het betreft medailles en diploma’s voor mensen die hun leven aan een ernstig en dreigend gevaar hebben blootgesteld met het doel het leven van een medemens te redden, voor reddingen van mensen die zich in een levensgevaarlijke toestand bevinden en die suïcidale neigingen hebben, voor redders die zwaar gewond of zelfs gehandicapt werden na een interventie, of voor mensen die het leven lieten bij een moedige reddingsactie. Tijdens de laatste 10 jaar ontvingen 112 politiemensen, 15 brandweerlieden en 75 burgers een onderscheiding.
Toekenningsprocedure
Onder het motto “last but certainly not least” kregen de deelnemers een gedetailleerde uiteenzetting over de toekenningsprocedure van eretekens binnen de GPI (zie ook supra). Een leuk weetje voor de deelnemers was het feit dat alle eervolle onderscheidingen in de eigen Galop-omgeving terug te vinden zijn.
De studiedag werd collegiaal afgesloten met een toost op Zijne Majesteit de Koning.
[1] Dit artikel werd geschreven door Stefan Joris (voorzitter CPL Limburg en bestuurslid VEKOL II, stefan.joris@police.belgium.eu).
