Wereldwijd wordt naar schatting één op de zes mensen van 60 jaar of ouder mis(be)handeld, maar slechts één op de 24 gevallen zou worden gemeld. Sarah Frederickx belicht deze belangrijke problematiek.
België heeft tot nader order nog geen specifiek federaal of regionaal plan tegen ouderenmis(be)handeling. Het recente regeringsakkoord vermeldt wel de bestrijding van intrafamiliaal geweld, maar het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) pleit ervoor om ook oudermis(be)handeling hierin op te nemen, zelfs wanneer dit buiten het gezin gebeurt (denk aan woonzorgcentra of andere zorginstelligen).
Wanneer je bescherming net een gevaar vormt
Ouderenmis(be)handeling kent dezelfde vormen als intrafamiliaal geweld: psychologische, seksuele, financiële mis(be)handeling, verwaarlozing of schending van de persoonlijke rechten (in dit geval bijvoorbeeld gedwongen plaatsing in een woonzorgcentrum het openen van post, kinderlijk behandelen, ridiculiseren enz.). Het kan zich daarenboven in verschillende omgevingen voordoen, uiteraard in de dichte familiale kring, maar eveneens in instellingen die in eerste instantie geacht worden om de zorg op zich te nemen van een oudere persoon. Denk hierbij aan in een woonzorgcentrum, in de thuiszorg... Het schrijnende is dat het vaak gebeurt op plaatsen en in omstandigheden waar normaal gezien net veel solidariteit, behulpzaamheid en zorg wordt verwacht.
Dat maakt dat slachtoffers vaak terughoudend zijn om melding te maken van hun situatie. Niet alleen uit schaamte, maar ze bevinden zich voornamelijk in een extra kwetsbare positie omdat zij afhankelijk zijn van degene die hen mis(be)handelt of omdat ze bang zijn dat ze omwille van hun leeftijd niet geloofd zullen worden. Naast deze drempels weten ze bovendien niet altijd welke mogelijkheden er zijn om hulp te vragen.
De impact van de coronacrisis op ouderen indachtig, is het eens te meer raadzaam om waakzaam te zijn voor dit soort van mishandeling. De detectie van ouderenmis(be)handeling is weliswaar complex omwille van de vele risicofactoren, zowel bij het slachtoffer (bv. sociaal isolement, toenemende nood aan hulp, dementie,…) als bij de pleger (verslavingsproblematiek, overbelasting, onwetendheid,…).
Waar terecht?
In Vlaanderen is er voor alle soorten geweld of mis(be)handeling één enkel contactpunt voorzien: de telefoonlijn 1712. Specifiek voor ouderenmis(be)handeling kunnen hulp- en zorgprofessionals in Vlaanderen ook beroep doen op het VLOCO (Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling).
