Elke week sterven er nog te veel mensen in het verkeer. De ministers van Mobiliteit, Georges Gilkinet, Justitie, Vincent Van Quickenborne, en Binnenlandse Zaken, Annelies Verlinden, beslisten om samen actie te ondernemen om de doelstelling van nul verkeersdoden te bereiken. Met het eerste Federaal Verkeersveiligheidsplan dat de drie ministers vandaag samen voorstellen, komen er nu 32 maatregelen. Die maatregelen, op basis van de aanbevelingen van de federale Verkeersveiligheidscommissie en de inbreng van een burgerbevraging, zijn gericht tegen de belangrijkste gevaren op de weg: GSM's achter het stuur, veiligheid aan overwegen, recidivisme en rijden onder invloed.
Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: "Het spreekt voor zich dat het thema verkeersveiligheid zich uitstrekt over verschillende beleidsdomeinen. Dit Federaal Veiligheidsplan toont die ketenaanpak mooi aan. Als minister van Binnenlandse Zaken ben ik ook verantwoordelijk voor een aantal belangrijke onderdelen in de keten. Zo pleit ik onder andere voor meer wederzijds respect in het verkeer en innovatie en digitalisatie van het verkeersmanagement. Daarnaast streven we ernaar om jaarlijks één op drie bestuurders te controleren. Een mix van aangekondigde controles, zoals de flitsmarathons en het Weekend Zonder Alcohol, en onaangekondigde controles zorgen zowel voor handhaving als voor bewustwording. Ze vormen de brug tussen preventie en repressie. Samen met de politie willen we elke verplaatsing veiliger maken."
De weg moet veiliger voor iedereen
Elk jaar neemt het verkeer in België met 1% toe. Het aantal verkeersdoden is nu lager dan bij de eerste metingen in 2001 (toen was het 1.486 per jaar) maar nog steeds te hoog: 644 verkeersdoden in 2019 en 499 in het coronajaar 2020. De helft van het aantal mensen die overlijden in het verkeer, is voetganger, fietser of motorrijder. Mobiliteit zal pas echt een vrijheid zijn als het ook veiliger is op de weg, zeker voor deze actieve weggebruikers, maar ook voor kwetsbare weggebruikers zoals kinderen, bejaarden of mensen met beperkte mobiliteit.
Veel ongevallen worden direct of indirect veroorzaakt door mensen die afgeleid worden achter het stuur, omdat ze hun smartphone gebruiken of omdat ze rijden onder invloed van alcohol of drugs. Zo geeft 28% van de Belgische bestuurders toe dat de voorbije maand hun smartphone hebben gebruikt tijdens het rijden en 24% dat ze onder invloed van alcohol hebben gereden.
Dit zijn harde vaststellingen, en de ministers van Mobiliteit, Justitie en Binnenlandse Zaken beslisten om samen actie te ondernemen, met als doelstelling nul verkeersdoden in 2050.
Het eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid
De "All for Zero"-aanpak, op initiatief van federaal minister van Mobiliteit, Georges Gilkinet, wil de verkeersveiligheid verbeteren door een betere samenwerking tussen de verschillende beleidsniveau's en de burgers meer te betrekken.
Het eerste Federaal Plan voor Verkeersveiligheid kwam tot stand in nauwe samenwerking met de verschillende betrokken departementen (mobiliteit, justitie, politie) en met de Federale Verkeersveiligheidscommissie en op basis van een burgerbevraging via een online-enquête en zes burgerpanels in het hele land over de belangrijkste verkeersveiligheidsthema's.
De doelstellingen zijn duidelijk:
- 0 verkeersdoden tegen uiterlijk 2050
- 90% minder ernstige verkeersongelukken tegen 2050
- 50% minder risicogedrag
- 1 op 3 bestuurders krijgen wegcontroles
32 maatregelen voor gedragsverandering om levens te redden
Helaas scoort België bijzonder slecht op vlak van verkeersveiligheid in vergelijking met andere Europese landen. Ondanks de vooruitgang die sinds 2000 (en de eerste Staten Generaal voor Verkeersveiligheid) is geboekt, vallen er elk jaar nog steeds te veel doden en ernstig gewonden.
Om de nationale en Europese doelstellingen voor de verbetering van de verkeersveiligheid te halen, is het Federale Plan voor Verkeersveiligheidsplan gebaseerd op 32 concrete maatregelen, die tegen 2025 worden uitgevoerd. Daarnaast komt er ook een samenwerking met de gewesten in het kader van het toekomstige Interfederale Plan voor Verkeersveiligheid, dat voorgesteld wordt op 23 november 2021 de Staten Generaal voor de Verkeersveiligheid.
De hoofdpunten van het federale actieplan
Samen op (de) weg
Een evenwicht vinden op de weg tussen de verschillende vervoerswijzen
- Bijvoorbeeld door modernisering en verduidelijking van de Wegcode, met voorrang voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer vóór deelwagens of individuele wagens (volgens STOP-principe).
- Of door alle weggebruikers te sensibiliseren rond verkeersveiligheid, onder andere door preventiecampagnes en gepersonaliseerde fiches als bijlage bij elke verkeersboete.
Nultolerantie voor risicogedrag
De strijd tegen risicogedrag dat andere weggebruikers in gevaar brengt
- Bijvoorbeeld door de strijd tegen het gebruik van de GSM achter het stuur op te voeren door het wettelijk kader hierrond te herzien en dit gedrag semi-automatisch op te sporen.
- Door aan te duiden dat je met bij gebruik van bepaalde medicatie niet mag rijden door nieuwe pictogrammen die duidelijk zichtbaar zijn op de verpakking.
Controle, sancties, ondersteuning en opleiding
Sancties beter afstemmen op de strijd tegen recidive (veelplegers)
- Bijvoorbeeld door het "risico" om te worden gecontroleerd te verhogen en door meer gebruik te maken van alternatieve straffen, zoals een rij-opleiding met focus op de gevolgen van gevaarlijk rijgedrag voor automobilisten die zich schuldig maken aan recidive.
- Door doelgericht en proportioneel, en met respect voor privacy, slimme camera's in te zetten om de snelheid op snelwegen te controleren of spoorwegovergangen te beveiligen.
- Door de efficiëntie van justitie te verhogen door het oprichten van een nationaal parket dat gespecialiseerd is in verkeersveiligheid en de inning van de boetes te versnellen, en door de wegpolitie daadkrachtiger te maken.
Er wordt samengewerkt, over de verschillende federale bevoegdheden heen, maar ook met de gewesten en de lokale overheid, om het gemeenschappelijke doel te behalen: "All For Zero".
