Betogen is een recht, vrije meningsuiting een fundament van onze democratie. Helaas brengen sommige betogingen niet alleen vreedzame betogers op de been, maar ook mensen die uit zijn op confrontatie en vernieling. Enkelingen veroorzaken schade en brengen de veiligheid van velen in het gedrang, niet in het minst van de politie- en hulpdiensten, maar ook van personen die vreedzaam willen betogen. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden licht in een omzendbrief het kader toe waarbinnen burgemeesters een individueel en preventief betogingsverbod kunnen opleggen. Ze komt hiermee tegemoet aan de vraag van vele lokale besturen om amokmakers preventief te kunnen uitsluiten bij betogingen.
"Ik wens op geen enkele manier afbreuk te doen aan het recht op vrije meningsuiting. We kunnen echter niet aanvaarden dat sommigen onder het mom van vrije meningsuiting schade berokkenen aan het openbaar domein of privé-eigendommen, en mensen verwonden. Met het betogingsverbod hebben de burgemeesters een instrument in handen om relschoppers uit te sluiten van een betoging op hun grondgebied. Samen met het repressief luik moet dit relschoppers afschrikken en betogingen weer herleiden tot waar het echt om draait: vreedzaam een mening uiten", zegt minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden.
De beelden van betogingen die ontaarden in vechtpartijen en aanvallen op politiemensen en andere hulpverleners staan in ons geheugen gegrift. Straatmeubilair werd vernietigd, ramen van etalages werden vernield. De financiële maar ook fysieke gevolgen waren groot. De roep naar gerechtelijke actie klonk luid. Maar voorkomen is beter dan genezen. Daarom schept minister Annelies Verlinden met een omzendbrief duidelijkheid over de bevoegdheid van de burgemeester tot het opleggen van een individueel betogingsverbod.
Een betogingsverbod is een maatregel gericht aan een persoon met slechte bedoelingen, voor een welbepaalde duur, met het oog op de handhaving van de openbare orde bij een geplande betoging. Een burgemeester kan enkel een betogingsverbod opleggen voor betogingen op diens grondgebied. Als een betoging op het grondgebied van meerdere steden of gemeenten plaatsvindt, dient elke burgemeester dus desgevallend een verbod op te leggen.
De burgemeester moet het verbod motiveren aan de hand van concrete aanwijzingen die aantonen dat een persoon beoogt rel te schoppen tijdens een geplande betoging. Een betogingsverbod heeft m.a.w. als doel de openbare orde te handhaven en de rechten van burgers die op vreedzame wijze wensen te betogen, te vrijwaren. De beslissing van de burgemeester moet ook aantonen dat het betogingsverbod nuttig, noodzakelijk en proportioneel is.
Het betogingsverbod wordt opgenomen in de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) van de politie. Hierdoor kan elke politieambtenaar bij een politiecontrole onmiddellijk nagaan of een betogingsverbod van kracht is en de betrokkene die zich ondanks het verbod toch op de betoging bevindt, bestuurlijk aanhouden.
Overtredingen op het betogingsverbod kunnen worden gesanctioneerd met een GAS-boete.
